സിന്ധുനദീതട സംസ്‌കാരത്തിന്റെ ഇന്ത്യൻ തെളിവുകൾക്കായുള്ള പര്യക്ഷേണ ഖനന പ്രവർത്തനങ്ങളിലാണ് രാജ്യം. ഹരിയാനയിലെ രാഖിഗർഹി, ഉത്തർപ്രദേശിലെ ഹസ്തിനപൂർ, അസമിലെ ശിവസാഗർ, ഗുജറാത്തിലെ ധോലവീര, തമിഴ്‌നാട്ടിലെ ആദിച്ചനല്ലൂർ എന്നിവിടങ്ങളിലാണ് ഖനനങ്ങൾ നടക്കുന്നത്. ഇന്ത്യയിൽ രാഖിഗർഹിലാണ് ഹാരപ്പൻ സംസ്‌കാരത്തിന്റെ ഏറ്റവും വലിയ അവശേഷിപ്പുകൾ കണ്ടെത്തിയത്. ബാക്കി പ്രധാനപ്പെട്ട ഖനന കേന്ദ്രങ്ങളെല്ലാം ഇന്ന് പാകിസ്താനിലാണ്.
കഴിഞ്ഞ വർഷങ്ങളിൽ ഇന്ത്യൻ ആർക്കിയോളജിക്കൽ സർവേ ഓഫ് ഇന്ത്യയുടെ കണ്ടൈത്തലുകളകണ് ലോകശ്രദ്ധ നേടിയിരിക്കുന്നത്. ഗുജറാത്തിലെ ധോലവീരയിൽ സിന്ധുനദീതട സംസ്‌കാരത്തിലെ ഏറ്റവും വലിയ അവശേഷിപ്പുകളാണ് കണ്ടെത്തിയത് ഹാരപ്പൻ സംസ്‌കാരത്തിനും മുൻപുള്ള (6000 ബിസി) മുതൽ ബിസി 2500 വരെയുള്ള സാംസ്‌കാരത്തിന്റെ പരിണാമം പഠിക്കുന്നതിനായുള്ള ഖനനമാണ് ഇപ്പോൾ രാഖിഗർഹിയിൽ നടക്കുന്നത്.
ചുട്ടെടുത്ത ഇഷ്ടിയിൽ പണിതീർത്ത കെട്ടിടങ്ങൾ ഖനനത്തിൽ കണ്ടെത്തിയിരുന്നു. ഇവയിൽ ചില കെട്ടിടങ്ങൾ ബഹുനില മന്ദിരങ്ങളാണ്. ഏതാണ്ട് മൂന്ന് നിലയോളം ഉയരമുള്ള കെട്ടിടങ്ങളുടെ അവശിഷ്ടങ്ങൾ ഇവിടെ നിന്നും കണ്ടെത്തിയിരുന്നു. സമീപത്ത് ഒരഒ സ്‌റ്റേഡിയം നിലനിന്നിരുന്നതിന്റെ തെളിവുകളും ലഭിച്ചിരുന്നു. രണ്ട് വശത്തും ആളുകൾക്ക് ഇരുന്ന് ആസ്വദിക്കാൻ പാകത്തിലുള്ള തരത്തിലാണ് സ്‌റ്റേഡിയത്തിന്റെ നിർമാണം.
4500 വർഷം പഴക്കമുള്ള ഒരു ശൗചാലയത്തിന്റെ തെളിവുകൾ ഇവിടെ നിന്നും കണ്ടെത്തിയിരുന്നു. ഇതിനോട് ചേർന്ന് വെള്ളം ശേഖരിക്കാനുള്ള പ്രത്യേക സ്ഥലവും വെള്ളം ശേഖരിക്കാനുള്ള പാത്രവും കണ്ടെത്തിയിട്ടുണ്ട്. ചില വീടുകളുടെയും വീടുകൾക്ക് മുന്നിലെ ഡ്രെയിനേജ് സംവിധാനത്തിന്റെ മാതൃകയും ഇവിടെ കണ്ടെത്തി. ചെമ്പ്, സ്വർണാഭരണങ്ങൾ, മൺപാത്രങ്ങൾ, മുദ്രകൾ എന്നിവയും കണ്ടെത്തി. സിലിണ്ടർ മുദ്ര, ചീങ്കണ്ണിയുടെ ചിഹ്നം, സുഷിരങ്ങളുള്ള ജാർ, നിരവധി പാത്രങ്ങൾ, മൃഗബലി നടത്താൻ ഉപയോഗിച്ചതെന്ന് കരുതുന്ന ത്രികോണാകൃതിയിലും വൃത്താകൃതിയിലുമുള്ള ബലിപീഠങ്ങളുടെ അവശിഷ്ടങ്ങൾ എന്നിവ കണ്ടെത്തിയിട്ടുണ്ട്. ഇവിടെ കണ്ടെത്തിയ വീടുകൾ മൺ ഇഷ്ടികയും ചുട്ടെടുത്ത ഇഷ്ടികയും കൊണ്ട് നിർമിക്കപ്പെട്ടവയാണ്. ഈ പ്രദേശം ഒരഒ പട്ടണത്തിന്റെ അവശേഷിപ്പുകളാണെന്ന് പുരാവസ്തു ഗവേഷകർ പറയുന്നു.
Discussion about this post