യുദ്ധക്കളത്തിൽ മുറിവേറ്റ പട്ടാളക്കാരന്റെ വേദനയിൽ നിന്നുണ്ടായ അത്ഭുത പാനീയം; കൊക്ക കോള-നാവിലലിയുന്ന ഒരു മധുര വികാരം

1860-കളിൽ അമേരിക്കൻ ആഭ്യന്തര യുദ്ധം കൊടുമ്പിരി കൊള്ളുന്ന സമയം.  ജോൺ പെംബർട്ടൺ  എന്ന സെെനികന് യുദ്ധക്കളത്തിൽ ഏൽക്കേണ്ടി വന്ന മാരകമായ മുറിവുകൾ അദ്ദേഹത്തിൻ്റെ ജീവിതത്തെ അപ്പാടെ തകർത്തെറിഞ്ഞു. ആ വേദനയിൽ നിന്ന് രക്ഷനേടാൻ അദ്ദേഹം ‘മോർഫിൻ’ എന്ന മാരക മരുന്നിന് അടിമയായി. ഒരു ഫാർമസിസ്റ്റ് കൂടിയായ ജോൺ തന്റെ ഈ ദൗർബല്യത്തെ തോൽപ്പിക്കാൻ ആഗ്രഹിച്ചു. വേദന സംഹരിക്കാനും മനസ്സിന് ഉന്മേഷം നൽകാനും മരുന്നുകൾക്ക് പകരം വയ്ക്കാൻ ഒരു ഔഷധ പാനീയം കണ്ടെത്തുക എന്നതായിരുന്നു അദ്ദേഹത്തിന്റെ ലക്ഷ്യം. അറ്റ്ലാന്റയിലെ തന്റെ ചെറിയ ലബോറട്ടറിയിൽ, രാത്രിയെന്നോ പകലെന്നോ ഇല്ലാതെ കയ്പുള്ള ചേരുവകൾ കൂട്ടിക്കലർത്തി അദ്ദേഹം നടത്തിയ പരീക്ഷണങ്ങൾ പരാജയങ്ങളുടെ തുടർച്ചയായിരുന്നു. ഓരോ തുള്ളിയും പരീക്ഷിക്കുമ്പോഴും തന്റെ വേദനകൾക്ക് വിരാമമാകുമെന്ന പ്രതീക്ഷയിലായിരുന്നു അദ്ദേഹം.

ഒടുവിൽ 1886-ലെ ഒരു സായാഹ്നത്തിൽ, ആ ചെമ്പ് പാത്രത്തിൽ അദ്ദേഹം ഇളക്കിത്തയ്യാറാക്കിയ കറുത്ത ലായനിയിലേക്ക് അബദ്ധത്തിൽ കാർബണേറ്റഡ് വാട്ടർ അഥവാ സോഡ കലരാൻ ഇടയായി. അതൊരു വലിയ അത്ഭുതത്തിന്റെ തുടക്കമായിരുന്നു. കയ്പുള്ള മരുന്നിന് പകരം നാവിലലിയുന്ന ഒരു മധുര വികാരം! ജേക്കബ്സ് ഫാർമസിയിൽ അഞ്ച് സെന്റിന് ഒരു ഗ്ലാസ് എന്ന നിലയിൽ അദ്ദേഹം അത് വിൽക്കാൻ തുടങ്ങി.

ജോൺ പെംബർട്ടന്റെ അക്കൗണ്ടന്റായ ഫ്രാങ്ക് റോബിൻസൺ ആണ് ഈ പാനീയത്തിന് ‘കോക്ക കോള’ എന്ന പേര് നൽകിയത്. പാനീയത്തിലെ ചേരുവകളായ കോക്ക ഇലകളിൽ നിന്നും കോള നട്‌സിൽ നിന്നുമാണ് ആ പേര് രൂപപ്പെട്ടത്. ഇന്ന് ലോകപ്രശസ്തമായ ആ വളഞ്ഞുപുളഞ്ഞ കൈപ്പടയിലുള്ള ലോഗോ ഡിസൈൻ ചെയ്തതും ഫ്രാങ്ക് തന്നെയായിരുന്നു. പക്ഷേ, വിധി ജോൺ പെംബർട്ടനോട് അത്ര ദയ കാണിച്ചില്ല. തന്റെ കണ്ടുപിടുത്തം ലോകം കീഴടക്കുന്നത് കാണാൻ നിൽക്കാതെ, കൊടിയ ദാരിദ്ര്യത്തിലും രോഗത്തിലും പെട്ട് 1888-ൽ അദ്ദേഹം ലോകത്തോട് വിടപറഞ്ഞു. തന്റെ അവസാന നിമിഷങ്ങളിൽ, മരുന്നിനും ഭക്ഷണത്തിനുമായി വെറും 2300 ഡോളറിന് അദ്ദേഹം ആ വിസ്മയ പാനീയത്തിന്റെ അവകാശം ആസ കാൻഡ്‌ലർ എന്ന ബിസിനസ്സുകാരന് വിറ്റിരുന്നു.

ആസ കാൻഡ്‌ലർ ഒരു മികച്ച കച്ചവടക്കാരനായിരുന്നു. അദ്ദേഹം കോക്ക കോളയെ മരുന്നുകടകളിൽ നിന്ന് പുറത്തിറക്കി ജനകീയമാക്കി. കൂപ്പണുകൾ നൽകിയും, കലണ്ടറുകളിലും ക്ലോക്കുകളിലും കോക്ക കോളയുടെ ലോഗോ പതിപ്പിച്ചും അദ്ദേഹം പരസ്യരംഗത്ത് വിപ്ലവം സൃഷ്ടിച്ചു.1915-ൽ പുറത്തിറങ്ങിയ ആ സവിശേഷമായ കുപ്പി ഡിസൈൻ പോലും ഒരു പോരാട്ടത്തിന്റെ ഫലമായിരുന്നു. ഇരുട്ടത്ത് തൊട്ടുനോക്കിയാൽ പോലും അത് കോക്ക കോളയാണെന്ന് തിരിച്ചറിയണം എന്ന വാശിയായിരുന്നു ആ രൂപകൽപ്പനയ്ക്ക് പിന്നിൽ. രണ്ടാം ലോകമഹായുദ്ധം കൊടുമ്പിരിക്കൊണ്ടിരിക്കെ, അമേരിക്കൻ പട്ടാളക്കാർ എവിടെയുണ്ടോ അവിടെ കോക്ക കോള എത്തിക്കുമെന്ന് കമ്പനി പ്രഖ്യാപിച്ചതോടെ ഈ പാനീയം ദേശസ്നേഹത്തിന്റെ പ്രതീകമായി മാറി. യുദ്ധം കഴിഞ്ഞ് മടങ്ങിയെത്തിയ സൈനികർക്കൊപ്പം കോക്ക കോള ലോകത്തിന്റെ എല്ലാ മുക്കിലും മൂലയിലും എത്തിക്കഴിഞ്ഞിരുന്നു.

ഇന്ന്, 200-ലധികം രാജ്യങ്ങളിൽ സാമ്രാജ്യം പടുത്തുയർത്തിയ കോക്ക കോളയ്ക്ക് കീഴിൽ തംസ് അപ്പ് മുതൽ ലിംക വരെ 500-ലധികം ബ്രാൻഡുകളുണ്ട്. ശതകോടികളുടെ ആസ്തിയുള്ള ആഗോള സാമ്രാജ്യമായി മാറിയപ്പോഴും, ഓരോ കുപ്പി തുറക്കുമ്പോഴും പുറത്തുവരുന്നത് ആ പഴയ സൈനികന്റെ വേദനയും അതിജീവനത്തിന്റെ കഥയുമാണ്. പരാജയപ്പെട്ട ഒരു മനുഷ്യന്റെ പരീക്ഷണശാലയിൽ നിന്ന് തുടങ്ങിയ യാത്ര ഇന്ന് ലോകത്തിലെ ഓരോ നിമിഷത്തിലും വിറ്റഴിക്കപ്പെടുന്ന ലക്ഷക്കണക്കിന് കുപ്പികളിലൂടെ അനശ്വരമായി തുടരുന്നു. വലിയ കാര്യങ്ങൾ തുടങ്ങാൻ വലിയ സൗകര്യങ്ങളല്ല, മറിച്ച് തളരാത്ത മനസ്സാന്നിധ്യവും മാറ്റങ്ങളെ തിരിച്ചറിയാനുള്ള കഴിവും മതിയെന്ന് കോക്ക കോളയുടെ ഈ ഹൃദ്യമായ ചരിത്രം നമ്മെ ഓർമ്മിപ്പിക്കുന്നു.

ഈ വിസ്മയകരമായ ചരിത്രത്തിലെ കോക്ക കോളയുടെ ആ ‘രഹസ്യ കൂട്ട്’ (Secret Formula) ഇന്നും ഒരു വലിയ നിഗൂഢതയായി തുടരുകയാണ്.

ലോകത്തിലെ ഏറ്റവും വലിയ രഹസ്യങ്ങളിൽ ഒന്നാണ് കോക്ക കോളയുടെ ആ ‘രഹസ്യ കൂട്ട്’. ഒരു നൂറ്റാണ്ടിലധികം കാലമായി കോടിക്കണക്കിന് ആളുകൾ കുടിക്കുന്ന ഈ പാനീയത്തിന്റെ രുചിക്ക് പിന്നിലെ സത്യം ഇന്നും അറ്റ്ലാന്റയിലെ ഒരു വലിയ ലോക്കറിനുള്ളിൽ ഭദ്രമാണ്. ‘മെർച്ചൻഡൈസ് 7X’ (Merchandise 7X) എന്ന രഹസ്യനാമത്തിലാണ് ഈ കൂട്ട് അറിയപ്പെടുന്നത്. ഈ രഹസ്യത്തിന്റെ ചുരുളുകൾ തേടിയുള്ള യാത്രയും അത് സംരക്ഷിക്കാൻ കമ്പനി നടത്തുന്ന ശ്രമങ്ങളും ഏതൊരു ത്രില്ലർ സിനിമയെയും വെല്ലുന്നതാണ്.

കോക്ക കോളയുടെ ആസ്ഥാനമായ അറ്റ്ലാന്റയിലെ ‘വേൾഡ് ഓഫ് കോക്ക കോള’ മ്യൂസിയത്തിൽ പ്രത്യേകം തയ്യാറാക്കിയ ഒരു കൂറ്റൻ ലോക്കറിലാണ് ഈ ഫോർമുല സൂക്ഷിച്ചിരിക്കുന്നത്. 1886-ൽ ജോൺ പെംബർട്ടൺ തന്റെ ഡയറിയിൽ എഴുതിവെച്ച ആ യഥാർത്ഥ കുറിപ്പ് ഇന്ന് ഈ ഉരുക്ക് മതിലുകൾക്കുള്ളിലാണ്. സന്ദർശകർക്ക് ഈ ലോക്കറിനടുത്ത് വരെ പോകാൻ അനുവാദമുണ്ടെങ്കിലും അതിനുള്ളിലെ രഹസ്യം ആർക്കും അറിയില്ല.

കമ്പനിയിലെ ഏറ്റവും ഉയർന്ന പദവിയിലുള്ള രണ്ട് ഉദ്യോഗസ്ഥർക്ക് മാത്രമേ ഈ ഫോർമുല പൂർണ്ണമായി അറിയാവൂ എന്നാണ് പറയപ്പെടുന്നത്. എന്നാൽ ഇവരുടെ പേരുകൾ കമ്പനി ഇതുവരെ വെളിപ്പെടുത്തിയിട്ടില്ല. സുരക്ഷാ കാരണങ്ങളാൽ ഇവർ രണ്ടുപേരും ഒരേ വിമാനത്തിൽ യാത്ര ചെയ്യാൻ പോലും പാടില്ല എന്ന കർശനമായ നിയമമുണ്ട്. ഫോർമുലയുടെ പകുതി ഭാഗം ഒരാൾക്കും ബാക്കി പകുതി മറ്റേയാൾക്കും മാത്രമേ അറിയാവൂ എന്നൊരു കഥയും നിലവിലുണ്ട്.

1970-കളിൽ ഇന്ത്യയിൽ കോക്ക കോള നിരോധിച്ചപ്പോൾ കേന്ദ്ര സർക്കാർ ഈ രഹസ്യക്കൂട്ട് വെളിപ്പെടുത്താൻ കമ്പനിയോട് ആവശ്യപ്പെട്ടിരുന്നു. എന്നാൽ തന്റെ സാമ്രാജ്യത്തിന്റെ അടിസ്ഥാനമായ ആ രഹസ്യം വിട്ടുകൊടുക്കാൻ തയ്യാറാവാതെ കോക്ക കോള ഇന്ത്യയിലെ തങ്ങളുടെ ബിസിനസ്സ് തന്നെ അക്കാലത്ത് അവസാനിപ്പിച്ചു. ബിസിനസ്സിനേക്കാൾ ഉപരി ആ ഫോർമുലയുടെ പരിശുദ്ധി കാത്തുസൂക്ഷിക്കാൻ അവർ അത്രമേൽ ആഗ്രഹിച്ചിരുന്നു.

കോക്കോ ഇലകളും കോള നട്‌സും ഇതിൽ ഉണ്ടെന്ന് അറിയാമെങ്കിലും, അവ ഏത് അളവിൽ ചേർക്കണം എന്നതിലാണ് രഹസ്യം ഒളിഞ്ഞിരിക്കുന്നത്. പല ലബോറട്ടറികളും ഈ പാനീയം പരിശോധിച്ചിട്ടുണ്ടെങ്കിലും കോക്ക കോളയുടെ അതേ രുചി കൃത്യമായി അനുകരിക്കാൻ ആർക്കും കഴിഞ്ഞിട്ടില്ല. പ്രകൃതിദത്തമായ എണ്ണകളും വാനിലയും മറ്റ് സുഗന്ധവ്യഞ്ജനങ്ങളും ചേർത്താണ് ഇത് നിർമ്മിക്കുന്നതെന്ന് കരുതപ്പെടുന്നു.